Ścieranie zębów – przyczyny, objawy i zapobieganie

Ścieranie zębów to coraz częstszy problem, który dotyczy zarówno dorosłych, jak i młodszych pacjentów. Polega na stopniowej utracie twardych tkanek zęba – szkliwa i zębiny – na skutek działania czynników mechanicznych, chemicznych lub biologicznych. Wyróżniamy m. in. erozję (działanie kwasów), abrazję (ścieranie mechaniczne) i attricję (ścieranie zębów o siebie).

Choć proces ten zachodzi naturalnie wraz z wiekiem, w wielu przypadkach postępuje zbyt szybko, prowadząc do nadwrażliwości, bólu i problemów z estetyką uśmiechu. Sprawdź, jakie są przyczyny ścierania zębów, jak rozpoznać pierwsze objawy i w jaki sposób skutecznie temu zapobiec.

Przyczyny ścierania zębów

Ścieranie szkliwa może wynikać z wielu współistniejących czynników.

Czynniki mechaniczne

Należy do nich przede wszystkim bruksizm, czyli zgrzytanie zębami – często nieświadome, pojawiające się w nocy lub w sytuacjach stresowych. Inny aspekt to nieprawidłowy zgryz, który powoduje nierównomierne obciążenie powierzchni zębów.

Czynniki chemiczne

Do problemu ścierania zębów przyczynia się częste spożywanie kwaśnych napojów (np. soków cytrusowych, napojów energetycznych), refluks żołądkowo-przełykowy – cofanie się kwaśnej treści żołądkowej – a także zaburzenia odżywiania, w tym bulimia, w których kwas żołądkowy działa destrukcyjnie na szkliwo.

Niewłaściwe nawyki higieniczne

Stosowanie twardych szczoteczek, zbyt mocne lub zbyt częste szczotkowanie, zwłaszcza zaraz po spożyciu kwaśnych produktów, działa niekorzystnie na szkliwo.

Stres i napięcie mięśniowe

Przewlekły stres może prowadzić do nieświadomego napinania mięśni żuchwy i zgrzytania zębami, co w dłuższej perspektywie znacząco przyspiesza ścieranie szkliwa.

Wiek i naturalne zużycie zębów

Z biegiem lat zęby ulegają naturalnemu zużyciu, jednak tempo tego procesu można skutecznie spowolnić poprzez odpowiednią profilaktykę i regularną opiekę stomatologiczną.

Ścieranie zębów – objawy

Objawy ścierania zębów często rozwijają się stopniowo, dlatego łatwo je zlekceważyć. Warto zwrócić uwagę na:

• skracanie się koron zębów,
• spłaszczenie lub wygładzenie powierzchni żujących,
• nadwrażliwość zębów na ciepło, zimno, kwaśne i słodkie smaki,
• przebarwienia i utratę połysku szkliwa,
• ból przy nagryzaniu lub odsłonięte szyjki zębowe,
• zmiany w wyglądzie twarzy – obniżenie wysokości zgryzu może sprawiać wrażenie „starszej” twarzy.

Jak rozpoznać u siebie nadmierne ścieranie zębów?

Wczesne rozpoznanie problemu ma kluczowe znaczenie. Warto obserwować swoje zęby przed lustrem – zwróć uwagę, czy nie są krótsze, płaskie lub mają ostre krawędzie. Jeśli zauważysz przebarwienia, pęknięcia lub większą wrażliwość, może to być sygnał, że szkliwo ulega ścieraniu.

Podczas regularnych wizyt kontrolnych stomatolog oceni stopień zużycia zębów, sposób zgryzu i – jeśli to konieczne – zaproponuje diagnostykę w kierunku bruksizmu.

Jak poradzić sobie ze ścieraniem zębów?

Leczenie ścierania zębów zależy od przyczyny i stopnia zaawansowania problemu. Możliwości są różne. Leczenie przyczynowe obejmuje m.in. stosowanie szyny relaksacyjnej przy bruksizmie, która chroni zęby przed nocnym zgrzytaniem.

Kolejny sposób to odbudowa startych zębów przy pomocy materiałów kompozytowych, koron lub licówek porcelanowych, które przywracają zębom kształt i estetykę.

Jeśli ścieranie wynika z nieprawidłowego ustawienia zębów, konieczne może być leczenie ortodontyczne we współpracy ze stomatologiem zachowawczym lub protetykiem.

W przypadku problemów z nieodpowiednią higieną jamy ustnej i nawykami, zmień szczoteczkę na miękką, szczotkuj delikatnie, unikaj past ścierających szkliwo.

Dodatkowo stosuj dietę wspierającą szkliwo, czyli ograniczaj kwaśne napoje, jedz produkty bogate w wapń i fluor.

Efekty może przynieść redukcja stresu, stosowanie ćwiczeń relaksacyjnych, masowanie mięśni żuchwy, fizjoterapia stomatologiczna.

Jak zapobiegać ścieraniu zębów?

Zapobieganie jest zdecydowanie łatwiejsze niż leczenie skutków. Aby chronić zęby:

• dbaj o codzienną higienę jamy ustnej z użyciem miękkiej szczoteczki,
• unikaj jedzenia kwaśnych pokarmów i picia napojów gazowanych,
• nie szczotkuj zębów bezpośrednio po posiłkach,
• regularnie odwiedzaj dentystę i higienistkę stomatologiczną,
• stosuj szyny ochronne w przypadku bruksizmu,
• zadbaj o redukcję stresu i rozluźnienie mięśni żuchwy.

Dzięki profilaktyce i świadomości nawyków można zatrzymać proces ścierania i zachować zdrowe, estetyczne zęby na długie lata.

Ścieranie zębów – podsumowanie

Ścieranie zębów to problem, który można skutecznie zatrzymać, jeśli zostanie odpowiednio wcześnie rozpoznany. Kluczowe znaczenie ma zrozumienie przyczyn, szybka reakcja i regularne kontrole stomatologiczne. Jeśli zauważysz objawy ścierania szkliwa lub zgrzytasz zębami w nocy, umów się na konsultację stomatologiczną, by wspólnie z lekarzem dobrać skuteczny plan leczenia i zapobiec dalszym uszkodzeniom.